Μια από τις πιο σύγχρονες τεχνικές υπερήχων καρδιάς που εντοπίζει βλάβες του μυοκαρδίου
Τι είναι το Stress Echo;
Το Stress Echo είναι μια σύγχρονη, αναίμακτη διαγνωστική εξέταση που χρησιμοποιείται για την ακριβή και ασφαλή διερεύνηση της ύπαρξης και της σοβαρότητας της στεφανιαίας νόσου, μιας πάθησης που σχετίζεται με τη στηθάγχη και το έμφραγμα του μυοκαρδίου. Επιπλέον, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αξιολόγηση άλλων καρδιακών παθήσεων, όπως οι βαλβιδοπάθειες και η καρδιακή ανεπάρκεια. Η εξέταση πραγματοποιείται χωρίς ακτινοβολία, σε εξειδικευμένο υπερηχογραφικό εργαστήριο από πιστοποιημένο καρδιολόγο και διαρκεί περίπου 30-40 λεπτά.
Το Stress Echo δίνει σημαντικές πληροφορίες για τη λειτουργία του μυοκαρδίου και των καρδιακών βαλβίδων σε συνθήκες αυξημένης πίεσης (stress), γεγονός που αυξάνει την ακρίβεια της διάγνωσης. Μπορεί να βοηθήσει στην εκτίμηση της βιωσιμότητας και της ινότροπης εφεδρείας του μυοκαρδίου και να χρησιμοποιηθεί για την παρακολούθηση ασθενών με ιστορικό εμφράγματος μυοκαρδίου, αγγειοπλαστικής ή αορτοστεφανιαίας παράκαμψης (bypass).
Ποιους ασθενείς αφορά;
Το stress echo είναι μια υψηλής διαγνωστικής αξίας αναίμακτη εξέταση με ποικίλες εφαρμογές στην σύγχρονη καρδιολογία. Χρησιμοποιείται κατεξοχήν για τη διάγνωση της στεφανιαίας νόσου σε ασθενείς με ύποπτα συμπτώματα όπως πόνο στο στήθος, εύκολη κόπωση, πόνο ή δύσπνοια στο περπάτημα ή/και παράγοντες κινδύνου (πχ υπέρταση, υψηλή χοληστερίνη, σακχαρώδη διαβήτη) στους οποίους θέλουμε να ξέρουμε με ακρίβεια αν υπάρχει σοβαρή στένωση σε μία ή περισσότερες στεφανιαίες αρτηρίες. Λόγω της απεικόνισης της καρδιάς με τη χρήση των υπερήχων κατά την “κόπωση” η ακρίβεια της μεθόδου ξεπερνάει κατά πολύ αυτήν της κλασικής δοκιμασίας κοπώσεως σε κυλιόμενο τάπητα και προσεγγίζει το 90%.
Άλλοι ασθενείς που συχνά υποβάλλονται σε stress echo είναι αυτοί με ιστορικό εμφράγματος μυοκαρδίου, αγγειοπλαστικής ή αορτοστεφανιαίας παράκαμψης (bypass) με σκοπό την εκτίμηση της λειτουργικότητας της καρδιάς, τη διαστρωμάτωση κινδύνου αλλά και τη διάγνωση τυχόν νέων στενώσεων σε στεφανιαίες αρτηρίες ή μοσχεύματα. Τέλος ασθενείς με βαλβιδοπάθειες όπως στένωση αορτικής βαλβίδας ή ανεπάρκεια μιτροειδούς βαλβίδας μπορεί να υποβληθούν σε stress echo για να μελετηθεί η συμπεριφορά της βαλβίδας και της καρδιάς σε συνθήκες φόρτισης και να γίνει επιλογή της κατάλληλης θεραπείας.
Πώς γίνεται η εξέταση;
Η εξέταση είναι ένας συνδυασμός του γνωστού υπερηχογραφήματος - triplex - καρδιάς και του τεστ κοπώσεως. Σε ότι αφορά στο φαρμακευτικό stress echo, το οποίο είναι το πιο διαδεδομένο, ο ασθενής ξαπλώνει σε πλάγια θέση, συνδέεται το ηλεκτροκαρδιογράφημα και το πιεσόμετρο και τοποθετείται ένας μικρός φλεβοκαθετήρας στο χέρι. Στη συνέχεια ξεκινάει η χορήγηση του φαρμάκου και σταδιακά οι παλμοί αυξάνονται. Κατά διαστήματα ο ιατρός μελετάει την καρδιά με τον υπέρηχο, ενώ ταυτόχρονα γίνονται μετρήσεις της αρτηριακής πίεσης και ηλεκτροκαρδιογράφημα. Όταν οι παλμοί φτάσουν το προβλεπόμενο όριο, λαμβάνονται οι τελικές εικόνες με τον υπέρηχο και η χορήγηση του φαρμάκου σταματάει, ενώ οι παλμοί επιστρέφουν στα φυσιολογικά επίπεδα πολύ άμεσα. Η διάρκεια της εξέτασης δεν ξεπερνάει συνήθως τα 30 λεπτά..
Σε ότι αφορά το stress echo με άσκηση, η αύξηση των παλμών γίνεται με άσκηση είτε σε κυλιόμενο τάπητα είτε σε εργομετρικό ποδήλατο και ο ιατρός παρακολουθεί την καρδιά με υπέρηχο είτε κατά είτε αμέσως μετά την άσκηση.
Σε τι διαφέρει από το τεστ κοπώσεως;
Όπως και στην «κλασική» δοκιμασία κόπωσης σε κυλιόμενο τάπητα, σκοπός της εξέτασης είναι η εκτίμηση της καρδιακής λειτουργίας σε συνθήκες αυξημένων απαιτήσεων σε οξυγόνο. Σε αντίθεση όμως με το test κοπώσεως, ο ιατρός παρακολουθεί τη λειτουργία της καρδιάς με υπέρηχο κατά και μετά την κόπωση, γεγονός που προσφέρει σημαντικές επιπλέον πληροφορίες, αυξάνοντας κατά πολύ τη διαγνωστική αξία της εξέτασης. Βλέποντας real time την καρδιά και τις βαλβίδες μπορεί με μεγαλύτερη ακρίβεια να δώσει απάντηση στα διαγνωστικά ερωτήματα.
Η «άσκηση» της καρδιά μπορεί να γίνει είτε με τον κλασικό τρόπο της βάδισης σε κυλιόμενο τάπητα ή της άσκησης σε εργομετρικό ποδήλατο είτε - συνηθέστερα - με χορήγηση φαρμάκου το οποίο αυξάνει σταδιακά και ελεγχόμενα τους παλμούς της καρδιάς ενώ ο ασθενής παραμένει ξαπλωμένος. Αυτή είναι και η δεύτερη σημαντική διαφορά με το κλασικό τεστ κοπώσεως, αφού περιορισμοί όπως εύκολη κούραση, δύσπνοια, κακή φυσική κατάσταση, αναπνευστικά ή ορθοπεδικά προβλήματα ή προχωρημένη ηλικία ξεπερνιούνται. Έτσι ασθενείς που δε μπορούν να υποβληθούν ή δεν ολοκλήρωσαν μία δοκιμασία κοπώσεως μπορούν χωρίς πρόβλημα να υποβληθούν σε stress echo.
Ποια είναι η προετοιμασία του ασθενούς για την εξέταση;
Για την καλύτερη προετοιμασία, ο ασθενής θα πρέπει να είναι νηστικός και να μην έχει καπνίσει για τουλάχιστον δύο ώρες πριν την εξέταση. Επίσης, θα πρέπει να έχει επικοινωνήσει με τον καρδιολόγο του για την πιθανή διακοπή συγκεκριμένων φαρμάκων που μειώνουν τους καρδιακούς παλμούς (όπως οι β-αναστολείς). Σημαντικό είναι να μην διακοπούν φάρμακα χωρίς τη συμβουλή του γιατρού. Κατά την ημέρα της εξέτασης, ο ασθενής πρέπει να φέρει τα απαραίτητα έγγραφα (π.χ. προηγούμενες εξετάσεις, πόρισμα στεφανιογραφίας, ή πληροφορίες για τη φαρμακευτική αγωγή). Συνήθως η διενέργεια του stress echo απαιτεί τη χρήση ενός σκιαγραφικού το οποίο ο ασθενής προσκομίζει την ημέρα της εξέτασης. Αν πρόκειται να υποβληθεί σε άσκηση, συνιστάται να φοράει άνετα ρούχα και παπούτσια.
Πόσο ασφαλής είναι η εξέταση;
Η εξέταση αυτή είναι πολύ ασφαλής και συνήθως δεν υπάρχουν προβλήματα. Η χορήγηση του φαρμάκου είναι ελεγχόμενη και μπορεί να διακοπεί άμεσα ενώ η λειτουργία της καρδιάς παρακολουθείται συνεχώς.
Τις περισσότερες φορές ο ασθενής αντιλαμβάνεται μόνο την ταχυκαρδία η οποία διαρκεί πολύ λίγο ενώ από τη στιγμή που θα διακοπεί η εξέταση το αίσθημα αυτό υποχωρεί άμεσα. Σε ότι αφορά στο σκιαγραφικό που χρησιμοποιείται, αυτό δεν έχει βιοχημική συγγένεια με τα σκιαγραφικά άλλων εξετάσεων όπως της αξονικής και μαγνητικής τομογραφίας. Οι αλλεργικές αντιδράσεις είναι εξαιρετικά σπάνιες ενώ δεν είναι τοξικό για τους νεφρούς ή άλλα όργανα. Υπάρχει μικρή πιθανότητα αρρυθμίας ή ενόχλησης στο στήθος ή ναυτίας, οπότε και θα παρθούν τα απαραίτητα μέτρα από τον ιατρό. Κατά τα άλλα, όπως ισχύει και σε όλες τις δοκιμασίες “κοπώσεως”, υπάρχει πολύ μικρή πιθανότητα εκδήλωσης συμπτωμάτων στηθάγχης ή στεφανιαίων επεισοδίων (περίπου 1 στα 3000 εξετάσεις), αυτά όμως συμβαίνουν συνήθως σε ασθενείς υψηλού κινδύνου όπου υπάρχει εκτεταμένη νόσος και είναι ουσιαστικά εκδήλωση της νόσου που αποκαλύπτεται κατά την εξέταση. Σε κάθε περίπτωση, η εξέταση γίνεται σε συνθήκες κατάλληλα εξοπλισμένου εργαστηρίου και από εξειδικευμένους καρδιολόγους με μεγάλη εμπειρία στην εξέταση.
Τι συμβαίνει μετά την εξέταση;
Μετά την ολοκλήρωση της εξέτασης, οι καρδιακοί παλμοί επανέρχονται γρήγορα στα φυσιολογικά επίπεδα. Ο ασθενής μπορεί να παραμείνει στο χώρο αναμονής για περίπου 30 λεπτά και στη συνέχεια να αποχωρήσει και να επιστρέψει στις καθημερινές του δραστηριότητες. Ο μοναδικός περιορισμός είναι η αποφυγή κατανάλωσης καφέ για περίπου 2 ώρες.